- Czyli, co powinieneś wiedzieć o atakach ze strony psów...

DLACZEGO PIES GRYZIE

Jak zapewniają behawioryści, pies jest tylko zwierzęciem, którego zachowanie wynika z oddziaływań ze strony człowieka a więc socjalizacji (lub też jej braku) oraz wpływu środowiska, warunków w jakich zwierzę żyło a także cech odziedziczonych po swoich przodkach. Jakby zatem nie podejść do problemu, człowiek zazwyczaj stanowi bezpośrednią lub pośrednią przyczyną niepożądanych reakcji ze strony zwierzęcia, poprzez to, iż w mniej lub bardziej świadomy sposób przyczynia się on do kształtowania osobowości czworonoga albo też mniej lub bardziej świadomie podejmuje działania prowokujące zwierzę do ataku! Bodźcem uruchamiającym agresję mogą być także zachowania ze strony nieznających psychiki psa dzieci, które nie wykazują przeważnie wrogich intencji wobec zwierzęcia a mimo to bywają ofiarami ataków ze strony czworonogów.

Warto zatem poznać podstawowe mechanizmy reagowania psów na rozmaite bodźce aby uniknąć sytuacji zagrażających bezpieczeństwu a nawet życiu naszemu oraz naszych pociech i przekazywać podstawy bezpiecznych zachowań dzieciom.

NIEPOŻĄDANE ZACHOWANIA WOBEC PSÓW PROWOKUJĄCE DO AGRESJI

Pamiętać należy, że psy komunikują się ze sobą za pomocą postawy ciała, wzroku czy dźwięków i nie zawsze nasze reakcje są przez nie odbierane zgodnie z naszą intencją. Często zatem nieświadomie inicjujemy u psów reakcje będące odpowiedzią na sygnały, jakie wysyłamy do nich swoją postawą, gestami czy wzrokiem. Do najczęściej przejawianych przez nas zachowań, budzących agresję u psów są:

- Głaskanie obcych psów bez zgody właściciela
- Wchodzenie na teren strzeżony przez psa- posesji lub też zbliżanie się do pilnowanych przez niego przedmiotów
- Wykonywanie gwałtownych ruchów, machanie przedmiotami w pobliżu psa
- Patrzenie psu prosto w oczy, które może być interpretowane przez zwierzę jako wyzwanie
- Zabieranie psu pożywienia lub zbliżanie się do jedzącego psa
- Uśmiechanie się szeroko- może być odbierane jako pokazywanie zębów co oznacza bojowe zamiary
- Rozdzielanie gryzących się psów.

Choć wiele spośród naszych niewłaściwych form zachowań powodowanych jest niewiedzą, niejednokrotnie niestety mają miejsce działania podejmowane świadomie, prowokujące zwierzęta do reakcji agresywnych i ukierunkowane na taką właśnie reakcję. Przykładem są np. rozmaite formy drażnienia psów pozostających w zagrodzie, hałasowanie czy też zachowania noszące znamiona znęcania, jak np. ciskanie w kierunku psa przedmiotami itp.

KIEDY PIES JEST NAPRAWDĘ AGRESYWNY I MA WOBEC NAS WROGIE ZAMIARY A KIEDY PRÓBUJE NAS JEDYNIE ZNIECHĘCIĆ?

Pies zazwyczaj unika bezpośredniej konfrontacji z człowiekiem, nie atakuje bez powodu ani wcześniej wysłanych sygnałów ostrzegających. W niekomfortowej sytuacji, kiedy z jakiegoś powodu odczuwa stres wykazuje szereg zachowań, które mają stanowić dla przeciwnika komunikat, iż nie ma on w zamiarze podejmować walki i chce unikną konfrontacji. Dla osób nie znających jednakże „psiego języka” wysyłane przez zwierzę sygnały nie zawsze są czytelne a nawet zauważalne.

Oto najczęściej obserwowane zachowania u psów, które powinno się umieć zaobserwować oraz poprawnie zinterpretować:

ZACHOWANIA „BEZPIECZNE”

1. uspokajające, świadczące o tym, iż zwierzę unika konfrontacji lub podporządkowuje się i nie jest zainteresowane walką; ich zignorowanie i dążenie do kontaktu może w niektórych przypadkach zakończyć się agresją:

- Odwracanie głowy, spoglądanie w inną stronę
- Ustawianie się bokiem
- Leżenie na brzuchu lub odsłanianie go
- Ziewanie, sapanie
- Lizanie
- Posikiwanie

2. zapraszające do zabawy, ukierunkowane na kontakt z człowiekiem i nakłonienie go do zainteresowania pupilem:

- Uszy i ogon postawione
- Otwarty pysk, wysunięty język
- Zad w górze a przód charakterystycznie opuszczony w geście zaproszenia
- Radosne poszczekiwanie, podskakiwanie

ZACHOWANIA ŚWIADCZĄCE O MOŻLIWOŚCI WYSTĄPIENIA ATAKU

1. ze strachu; pamiętajmy, że najczęstszą przyczyną tzw. „nieuzasadnionych” ataków są odczucia lękowe u psów. Ich zasadnicze objawy to np.:

- Zjeżona na grzbiecie sierść
- Podkulony ogon i uszy
- Zmarszczony nos, kąciki warg odsunięte do tyłu, wargi opuszczone, odsunięte do tyłu

2. wynikające ze skłonności do dominacji i cech przywódczych, kiedy to pies ma przez człowieka „włożone w łapy” przywództwo lub też próbuje je objąć:

- Uszy nastawione do przodu
- Nos zmarszczony, uniesione wargi odsłaniające zęby
- Zjeżona sierść na grzbiecie

JAK ZACHOWAĆ SIĘ W SYTUACJI ATAKU ZE STRONY PSA

Niestety, niezależnie od tego jak bardzo lubimy psy i jak wiele wiemy o ich zachowaniu, czasami dochodzi do sytuacji kiedy nie udaje nam się uniknąć ataku z ich strony i jedyne co możemy w tej sytuacji zrobić to postąpić tak, aby zminimalizować zakres ewentualnych obrażeń. Opanowanie oraz wykazanie się logiką w tak stresowej sytuacji z całą pewnością nie jest proste i cytowane poniżej zasady mogą w tym kontekście wydać się nierealne do realizacji, niemniej znając kilka podstawowych zasad łatwiej będzie nam podjąć działania, które mogą w efekcie ocalić nam nie tylko zdrowie ale i życie:

1. Czego nie należy robić?

- Pierwsza, najważniejsza a jednocześnie najtrudniejsza do zrealizowania zasada – NIE UCIEKAĆ!! Pies traktuje uciekającego człowieka jak potencjalna ofiarę i nawet jeśli nie „planował” ataku, Twoje zachowanie może go do niego sprowokować.
Kolejnym argumentem jaki przemawia za tym aby nie podejmować ucieczki jest nikła szansa jej powodzenia (chyba, że blisko Ciebie znajduje się miejsce, w którym możesz się ukryć); pamiętaj, że prawdopodobieństwo aby udało Ci się uciec szybszemu oraz bardziej wytrzymałemu kondycyjnie psu jest nikłe!

- ODWRACAĆ SIĘ PLECAMI do zwierzęcia; stojąc tyłem tracisz możliwość obserwacji psa oraz narażasz się na to, że zaatakuje Cię on od strony pleców i powali na ziemię;

- SZARPAĆ SIĘ I WYRYWAĆ, jeżeli pies Cię chwycił zębami za kończynę! Szarpiąc się pogłębisz ewentualne obrażenia, dodatkowo pobudzasz psa a prawdopodobieństwo, że uda Ci się bez szwanku wydostać z uścisku zębów jest niewielkie

- PANIKOWAĆ; nie krzycz i nie okazuj strachu!

2. Jak się zachować?

- Stań nieruchomo;
- Jeśli to możliwe STWÓRZ BARIERĘ DZIELĄCĄ Cię od psa. Możesz wykorzystać do tego celu to co masz pod ręką: plecak, kurtkę nawinięta na przedramię itp. Być może nie unikniesz przez to ataku ale zyskasz na czasie i ograniczysz strefę ataku a tym samym rozległość obrażeń. Porada może wydawać się paradoksalna, ale w sytuacji spodziewanego ataku czasami korzystniej jest wyjść mu naprzeciw i np. wystawić osłonięte przedramię z zamkniętą dłonią, niż pozwolić na to aby pies zaatakował nad od strony głowy. Działanie takie nie znajdzie zastosowania w przypadku dzieci, które nie będą w stanie podjąć otwartej konfrontacji;
- Jeżeli jesteś w miejscu, gdzie w okolicy mogą znajdować się ludzie, wołaj o pomoc;
- Jeśli masz możliwość, postaraj się ODWRÓCIĆ UWAGĘ PSA I ZDEKONCENTROWAĆ GO na chwilę, np. za pomocą intensywnych dźwięków, hałasu, stukania przedmiotami (klucze, butelki, cokolwiek masz akurat w zasięgu) lub sypnięciem mu piaskiem w oczy;
- Możesz spróbować używać popularnych komend, wydawanych stanowczym głosem, jak np.: „stój’, „waruj” itp.;
- Jeśli posiadasz, możesz użyć ultradźwiękowego odstraszacza wcelowując go w stronę atakującego czworonoga lub gazu pieprzowego. NIGDY NIE STOSUJ GAZÓW PRZEZNACZONYCH DLA LUDZI gdyż zawierają one zbyt duży poziom kapsaicyny i mogą powodować trwały uszczerbek na zdrowiu zwierzęcia! Naturalnie użycie takiego środka jest koniecznością, po którą powinniśmy sięgać w ostateczności, kiedy zagrożone jest nasze bezpieczeństwo!
- Jeśli już staniesz w obliczu bezpośredniego ataku i nie masz możliwości podjęcia żadnych działań zaradczych przybierz „pozycję żółwia”. W tym celu:

a) Spleć dłonie do wewnątrz
b) Schowaj kciuki do środka
c) Załóż ręce na kark i zasłoń nimi uszy
d) Uklęknij
e) Przyciągnij głowę do kolan

Pozycja taka może być odebrana przez atakujące zwierzę jako gest uległości i wpłynąć na zmniejszenie zainteresowania naszą osobą a nawet rezygnację z ataku. Jeśli nawet to nie nastąpi, dzięki „żółwiowi” chronimy głowę oraz wystające, najbardziej narażone na atak części ciała.

PO ATAKU

Jeśli doznałeś jakichkolwiek obrażeń, ran lub nawet zadrapań konieczne jest podjęcie działań, które zapewnią nam bezpieczeństwo:
a) Skonsultuj się z lekarzem!
Ukąszenia zwierząt wymagają odpowiedniej interwencji lekarskiej z uwagi na niebezpieczne dla naszego zdrowia drobnoustroje jakie mogą znajdować się w ich jamie ustnej. Konieczne jest odpowiednie zaopatrzenie rany, podanie zaleconych leków oraz być może szczepienia p/tężcowi czy przeciwko wściekliźnie.
b) Powiadom Policję/Straż Miejska o zdarzeniu. Nie jest wykluczone, że nie jesteś pierwszą ani też ostatnią ofiarą braku odpowiedzialności ze strony właściciela psa!

Zażądaj od właściciela okazania zaświadczenia odnośnie szczepienia p/wściekliźnie oraz aktualnego zaświadczenia odnośnie stanu zdrowia zwierzęcia a w razie konieczności poddania kwarantannie oraz obserwacji pod kątem zarażenia wścieklizną. PAMIĘTAJ, WŚCIEKLIZNA JEST CHOROBĄ NIEMAL NIEULECZALNĄ, KOŃCZĄCĄ SIĘ ŚMIERCIĄ!!! Jeśli zatem nie ma możliwości absolutnej weryfikacji stanu zdrowia psa pod tym kątem, konieczne jest poddanie się szczepieniom zabezpieczającym przed jej wystąpieniem.